روژه مارتن دو گار نویسنده ی معاصر فرانسوی و یکی از بزرگترین رمان نویسان جهان در سال1881 در شهرکی نزدیک پاریس به دنیا آمد و در سال 1958 چشم از جهان فرو بست در طول زندگی نسبتا طولانی خود آثار متعددی از خود به جا گذاشت که مهمترین آنها بی شک خانواده ی تیبو است . نگارش و انتشار این رمان بزرگ از سال 1920 تا 1940 طول کشید و جایزه ی ادبی نوبل سال 1973 پیش از انتشار آخرین مجلد به آن تعلق گرفت . خانواده ی تیبو مشتمل بر هشت کتاب است که زندگی 2 خانواده ی کاتولیک و پروتستان و به خصوص دو برادر به نامهای آنتوان و ژاک را در اوایل قرن بیستم شرح می دهد . تاریخ حوادث در آغاز مشخص نیست اما به تدریج وارد وقایعی تاریخی می شود و شخصیتهای واقعی در آن پدیدار می شود . اکثر شخصیتهایی که در کتاب هفتم وارد داستان می شوند شخصیتهای واقعی اند و وقایع – خاصه وقایع آشکار و نهانی که به جنگ جهانی اول و به انقلابات بزرگ این قرن منجر شد – عینا با واقعیت تاریخی تطبیق می کند درباره ی این رمان سخن بسیار گفته اند . عده ای از سخن سنجان آن را از آثار جاوید ادبیات جهانی و حتی بزرگترین رمان قرن بیستم می دانند و عده ای دیگر خاصه طرفداران رمان نو به آن بی اعتنایی می کنند و شیوه ی آن را کهنه می پندارند در سالهای اخیر که پسند روز در رمان نویسی بسوی حذف شخصیت و تحقیر ماجرا و بی اعتنایی به وقایع و قهرمان اصلی پیش رفته و قهرمان اصلی رمان گویی خود رمان نویس یا به بیان دقیقتر ذهن رمان نویس شده است . روژه مارتن دو گار در سخنرانی که هنگام گرفتن جایزه ی نوبل ایراد کرد چنین گفت : "رمان نویس واقعی کسی است که می خواهد همواره در شناخت انسان پیشتر برود و در هر یک از شخصیتهایی که می آفریند زندگی فردی را آشکار کند یعنی نشان دهد که چگونه هر موجود انسان نمونه ای است که هرگز تکرار نخواهد شد . به گمان من اگر اثر رمان نویس بخت جاوودانگی داشته باشد به یمن کمیت و کیفیت شخصیتهای منحصر به فردی است که توانسته است به صحنه بیاورد . ولی این به تنهایی کافی نیست . رمان نویس باید زندگی کلی را حس کند باید اثرش نشان دهنده ی جهان بینی خاص او باشد " این سخنان به تمامی در مورد خانواده ی تیبو نیز صدق می کند .
ادبیات امریکای لاتین در بازار نشر ایران جایگاه خاصی دارد. بسیاری از ناشران به سراغ انتشار ترجمه آثار نویسندگان این خطه از جهان رفته اند و بسیاری از مترجمان نیز در برابر وسوسه آثار داستانی این حوزه جغرافیایی نتوانسته اند مقاومت کنند.
اقبال علاقه مندان ادبیات به مطالعه آثار داستانی نویسندگان امریکای لاتین در ایران در شکل گیری چنین فرآیندی بی تاثیر نیست.این اقبال اگرچه باعث توجه ناشران به انتشار آثار نویسندگان امریکای لاتین شده ، اما جنبه های منفی نیز با خود به همراه داشته است.چه بخواهیم و چه نخواهیم ، ترجمه آثار ادبی امریکای لاتین به زبان فارسی با استقبال خوبی مواجه شده است و قطعا این استقبال و سنگین شدن کفه ترازوی تقاضا در بازار نشر به نفع آثار این نویسندگان ، آسیب هایی نیز برای او معتقد است وقتی یک مترجم توانا سراغ ترجمه اثری می رود، بهتر است سایر مترجمان به جای ترجمه آن اثر، سراغ سایر نویسندگان یا سایر آثار ادبی امریکای لاتین بروند تا هم نویسندگان بیشتری به جامعه فارسی زبان معرفی شوند و هم از اتلاف انرژی و وقت جلوگیری شود.با این حال و جدا از همه اینها، یک مشکل دیگر هم گریبان آثار ادبی امریکای لاتین را در بازار ترجمه ایران گرفته است ؛ چند سالی است ترجمه گزیده داستان های کوتاه نویسندگان امریکای لاتین در ایران رواج چشمگیری یافته است ؛ گزیده هایی که گاه مثلا در برگیرنده 10داستان کوتاه از 10نویسنده است.مساله ای که وجود دارد این است که اکثر نویسندگان امریکای لاتین ، بیشتر رمان نویس های توانایی هستند و شاهکارهای ادبی آنها رمان هایی است که نوشته اندکارپنتیه یک رمان دارد به اسم «گامهای گمشده» که واقعا شاهکار است ، یا «فورتونا تاوخسینتا» که شاهکارش جایگاه رمان «جنگ و صلح» را در ادبیات اسپانیولی زبان دارد و خیلی ها او را همتراز نویسندگانی چون دیکنز یا داستایوسکی می دانند.این نویسنده همراه سایر نویسندگانی که جایشان در بازار نشر ایران خالی است ، آثارشان به بسیاری از زبانهای جهان ترجمه شده است.در عین حال ، مشکل دیگری هم وجود دارد و آن ، توجه به برخی آثار یک نویسنده و بی توجهی به سایر آثار اوست. به گفته میرعباسی ، هنوز شاهکار میگل آنخل آستوریان ، نویسنده گواتمالایی و برنده جایزه ادبی نوبل سال 1967به فارسی ترجمه نشده است.این اثر که «مردان ذرت» نام دارد، ازجمله آثاری است که انتشارش ، اشتهار بسیاری برای خالق آن به همراه آورد.اکثر آثاری که از نویسندگان امریکای لاتین به فارسی ترجمه می شوند، از یک زبان واسطه به زبان فارسی برگردانده می شوند که این مساله می تواند آسیب های خاص خود را به همراه داشته باشد، عدم امکان تطبیق ترجمه هایی که از این آثار به زبانهای انگلیسی یا فرانسه صورت گرفته نیز در دور شدن اثر از اصلش بی تاثیر نیست.در ایران ، البته تابع قانون کپی رایت نیستیم و این مساله خود به خود بر بازار ترجمه و نشر کتاب تاثیر می گذارد. در سایر کشورها نویسندگان مترجمان خاصی دارند و بر فرآیند ترجمه آثارشان نظارت می کنند، اما در ایران وضعیت این گونه نیست.با همه این حرفها، ادبیات امریکای لاتین جایگاه خاصی در بازار نشر ایران پیدا کرده و این جایگاه با ترجمه آثار سایر نویسندگانی که در ایران رمانهایشان کمتر منتشر شده ، باز هم ارتقا پیدا می کند. باید منتظر ماند و دید قرعه ترجمه و انتشار اثر بر مدار آثار نویسندگان شناخته شده در ایران می چرخد یا نه.
مردم ما کتاب نمی خوانند و یکی از دلایل آن را نبود کتاب در دسترس عنوان می کنند که از مصداق های آن کمبود کتابخانه است اما استانداردهای تعداد کتابخانه آنچنان متغیر است که نیاز به یک تعریف بومی واحد دارد.
عضو هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور در تیرماه از کمبود بیش از 12هزار کتابخانه عمومی در کشور خبر می دهد. استاندار تهران هم در دیدار اعضای انجمن کتابخانه های عمومی استان تهران ، این استان را با 22 کتابخانه عمومی ، فقیرترین استان کشور می خواند. اما آن گونه که دبیرکل هیات امنای کتابخانه های عمومی کشور می گوید ، این گونه طرح استانداردها برای کتابخانه ها مبنای روشنی ندارد ، چرا که استانداردها در شرایط مختلف برای کشورهای مختلف متغیرند. ایران ، با بیش از 1600 کتابخانه عمومی حتی به نظر دبیرکل هیات امنا هم با جهان فاصله بسیاری دارد ، اما این همه آن چیزی نیست که درباره رابطه تعداد کتابخانه ها و استانداردهای آن از یک سو و کتاب نخواندن مردم از سوی دیگر مطرح است.
محمدحسن ملک احمدی می گوید: فدراسیون بین المللی کتابخانه ها هم تعریف واحدی برای استانداردهای کتابخانه ای ندارد و تعریف بومی از این استانداردها به کشورهای مختلف واگذار شده است.
طرح جامع کتابخانه های عمومی را که هنوز از چند و چون آن اطلاعی در دست نیست می توان تنها سند تعریف بومی استانداردهای کتابخانه ای و رسیدن به سطح قابل قبولی از میزان کتابخانه ها از منظر جهانی دانست اما تدوین این طرح و زمان اجرایی شدن آن مساله ای است که ما را همچنان به انتظار وامی دارد.
او معیارهایی چون گستردگی کشور ، پراکندگی جمعیت و سرانه کتاب در کتابخانه ها براساس جمعیت را از جمله عوامل مهم در تعریف استانداردهای بومی برای کتابخانه های عمومی ، کشور عنوان می کند. حافظیان عقیده دارد بدون داشتن آمار کتابخانه های بدون عنوان کتابخانه عمومی ، نمی توان درباره استاندارد تعداد کتابخانه های کشور نظر داد. اگر برای هر 5 هزار نفر یک کتابخانه عمومی احداث کنیم و به استانداردهای جهانی هم نزدیک شویم اما کتابخوان نبودن مردم معضلی است که در این عرصه قابل توجه است.
ملک احمدی با اشاره به این که یکی از دلایل کتاب نخوان بودن مردم به نبود کتابخانه و در دسترس نبودن کتاب برمی گردد ، حل قسمتی از مشکل سطح پایین مطالعه در کشور را با راه اندازی کتابخانه های عمومی و بالابردن سطح استانداردهای ممکن می داند. حافظیان نیز پایین بودن شمارگان کتابها در کشور را با توجه به بالابودن عناوین آنها نشان دهنده پایین بودن سطح مطالعه و کتابخوانی می داند که یکی از ریشه های آن نبود و کمبود کتابخانه است.
او از در دست مطالعه بودن طرح جامع کتابخانه های عمومی برای تعریف استانداردهای بومی کتابخانه ای در کشور خبر می دهد و امیدوار است با به نتیجه رسیدن این طرح ، می توان به صورت جدی گفت چه شهری از میزان استانداردهای جهانی و بومی عقب است و کدام نقطه کشور وضعیت مطلوب و حتی خوبی دارد. او باور دارد که تنگناهای کتابخانه ها در سالهای گذشته ، کشور را از بسیاری کشورهای همتراز ایران عقب نگه داشته است اما یک کارشناس عرصه کتابداری و اطلاع رسانی ، نبود تعریف بومی از استانداردها را عاملی برای نداشتن تعریف از کتابخانه عمومی می داند. محمدکاظم حافظیان رضوی که عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران هم است می گوید: در ایران کتابخانه عمومی به جایی گفته می شود که تابلو داشته باشد ، در حالی که تمام کتابخانه های مساجد، مدارس ، دانشگاه ها ، کتابخانه های محلی ، شخصی و تخصصی عنوان کتابخانه عمومی دارند. او از این منظر هم به کتابخانه عمومی می نگرد که : اگر تعریف ما کتابخانه عمومی باشد که دولت آن را برای استفاده عمومی دایر کند، ما از این نظر از جهان عقب افتاده ایم.
نام کتاب : ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد
نویسنده : پائولو کوئیلو
مترجم : آرش حجازی
کتاب حاضر رمانی است درباره شیفتگی و جنون. ورونیکا دختری است که به دلیل آزادی مطلق و فراموشی ابدی، مرگ را جستجو میکند اما فقط زندگی را می یابد. او نزدیک به یک هفته بین زندگی و مرگ سرگردان است ولی آگاهی اش از مرگ باعث میشود که شدیدتر زندگی کند و کارهایی را انجام دهد که پیش از آن هرگز نکرده بود. ورونیکا به آنچه ندارد می اندیشد و زندگی خود را دوباره ارزیابی میکند. او هر روز را یک معجزه میداند. این کتاب بیان میکند که اگر انسان تعداد مسائل غیرمنتظره ای را در نظر بگیرد که ممکن است در هر ثانیه از هستی شکننده ما
رخ دهد، براستی هر روز برای او یک معجزه خواهد بود.
زن آرمانی،زن فتّانه: بررسی تطبیقی جایگاه زن در ادبیات فارسی. آذین حسین زاده. تهران: قطره٬ 1383. 244 ص. چ اول. 2000 تومان.
مسایل زنان از موضوع های قابل توجهی است که در ایران – و جهان – نظر بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. کتاب حاضر به جایگاه و مقام زن در جامعه و به تبع آن چگونگی بازنمایی آن در ادریات کهن و امروز می پردازد.
ادبیات داستانی که در مقیاسی جهانی همواره از رنگ و بویی مردسالارانه برخوردار بوده٬ از دیرباز تا کنون تلاش کرده است تا برای پرسش های خود در مورد هویت انسان از طریق تبیین جایگاه زن پاسخی مناسب پیدا کند.
در مقدمه نسبتاً مفصل و جالب کتاب٬ نویسنده در آغاز دو صفت آرمانی و فتانه را – دو خصیصه و دو مسند هنجار – در دنیای مردانه بررسی می کند و به جایگاه زن در تمدن باستان٬ روابط اجتماعی حاکم بر آ« / ادیان مختلف و ... می پردازد.
مبحث روابط اجتماعی با نقل قولی از میشل فوکو آغاز می شود: « میشل فوکو هنگام بررسی تاریخ روابط جنسی در عهد باستان به این نکته اشاره می کند که در جامعه ای که در آن دختران در سنین بسیار کم (15 تا 18 سالگی) با مردانی که در اغلب موارد دو برابر شان سن دارند ازدواج می کنند رابطه ی میان زن و مرد به رابطه ی استاد و شاگرد و یا اگر خوش بینانه به موضوع بنگریم٬ به رابطه ی پدر و فرزند تبدیل می شود. در چنین محیطی بدیهی است که عامل اصلی تمامی تصمیم گیری ها مرد است و این نکته همیشه به سادگی آشکار نیست که آیا نظریات و ابتکارها نخست از جانب مرد صادر شده است یا زن؟».
در مباحث بعدی به هویت زنان در جامعه می پردازد که این هویت یابی یا از طریق پدر و یا شوهر به زن منتقل می شود و زن همیشه زیرمجموعه مردان خانواده است و در جامعه ما و در تمام سطوح مثلا نام خانوادگی زن پس از ازدواج فراموش می شود و زنان با عناوینی مانند « زن علی آقا بقال»٬ «مادر اکبر»٬ «خانم آقای مهندس تربتی» و یا «خانم دکتر احمدی» خوانده می شوند.
بحث هویت زن در ادبیات کهن نیز از مطالب بسیار جالب این مقدمه است: در داستان سمک عیار خورشید شاه به خاطر عشق ماه پری وارد نبرد با دشمنان می شود اما تمام این جنگ و گریزها به منظور تامین منافع خورشید شاه – مرد داستان – است.
رودابه در شاهنامه زنی مستقل و متکی به نفس و با اراده است که با هدف تجسم بخشیدن به خواسته های دل٬ موقعیت اشرافی خود را زیر پا می گذارد و به منظور وصال یار سر در پی زال می گذارد اما با کمی دقت درمی یابیم که اینها مقدمه ای است برای حیات بخشیدن به شخصیت اصلی داستان شاهنامه یعنی رستم.
در بحث دین نیز به این موضوع می پردازد. مریم زنی است بسیار با شهامت و با تقوا اما نقش عمده او در وهله ی اول حیات بخشیدن به مسیح (ع) است و تمام ارج و قرب مریم مقدس مدیون نقشی است که به عنوان مادر مسیح دارد.
و یا آنچه از آسیه زنی استثنایی در تاریخ ادیان می سازد٬ نقش مهمی است که او در نجات موسی (ع) و پرورش او برعهده داشته است .... .
در حالی که براساس آمارهای رسمی مقامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 82 بیش از 40 هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شده است ؛ اما نسبت آثار وارداتی و ترجمه ای نسبت به کتابهای صادراتی حجم اندکی را شامل می شود. تولید نزدیک به همین میزان کتاب در سال 83 و ظرفیت های فراوان نشر کتاب در ایران از یک سو و جاذبه های قابل مطالعه برای محققان و صاحب نظران جهانی در حوزه ایران چنانچه در قوانین جمهوری اسلامی ایران جایگاه درخوری بیابند ، می توانند جایگاه کتاب ایران را در جهان کنونی ارتقا بخشند. در حال حاضر و به گفته مسوولان بخش بین الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بیشترین صادرات کتاب ایران به کشورهای عربی و تا حدودی به کشورهای افغانستان و آسیای میانه صورت می گیرد که این میزان با توجه به پیوندها و اشتراکات فرهنگی می تواند افزایش چشمگیری بیابد. رغبت نداشتن ناشران ایرانی و ترس از بازار یک طرفه نشر بین الملل ، باعث شده است میزان مبادله کتاب ایران در منطقه خاورمیانه به حضور چند ناشر خصوصی خلاصه شود که با سرمایه های شخصی خطر را به جان می خرند و به بازار معامله کتاب جهان پای می گذارند. دایره نسبتا محدود زبان اسپانیولی و صادرات گسترده کتاب این کشور نشان می دهد که غنای فرهنگی و پشتوانه های فراوان علمی ، فرهنگی و هنری ایران می تواند کشور ما را نه درحد کشور اسپانیا ارتقا دهد ، بلکه در جایگاهی شایسته و در خور فرهنگ جهانی جای دهد.
نمایشگاه و کنگره بین المللی موسسات ، انجمن های اطلاع رسانی و کتابخانه های جهان با شرکت بیش از 4 هزار متخصص کتابداری و اطلاع رسانی در سراسر جهان از 24 تا 28 مرداد در «اسلو»ی نروژ برگزار می شود.
براساس اطلاعیه های رسمی منتشره شده از سوی این اتحادیه ، کتابخانه ها: یک سفر اکتشافی ، موضوعی است که هفتاد و یکمین کنگره انجمن های اطلاع رسانی و کتابخانه های جهان (W.L.I.C) به آن می پردازد. این اتحادیه از تمام متخصصان و فعالان در عرصه اطلاع رسانی و کتابداری برای شرکت در این کنگره دعوت کرده است.
در حاشیه این کنگره که با شرکت 4 هزار نماینده از سراسر جهان برگزار می شود ، نمایشگاه بین المللی کتاب نیز از 14 تا 18 آگوست ، برپا می شود. فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابخانه ای ایفلا (I.F.L.A) یک انجمن غیردولتی است که با هدف ایجاد شرایط مناسب برای پیشبرد تفاهم مشترک میان کشورها ، گفتگو و اجرای برنامه های مشترک تحقیقاتی در زمینه کتابداری و علوم وابسته به اطلاع رسانی تشکیل شده است.