نام کتاب : ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد
نویسنده : پائولو کوئیلو
مترجم : آرش حجازی
کتاب حاضر رمانی است درباره شیفتگی و جنون. ورونیکا دختری است که به دلیل آزادی مطلق و فراموشی ابدی، مرگ را جستجو میکند اما فقط زندگی را می یابد. او نزدیک به یک هفته بین زندگی و مرگ سرگردان است ولی آگاهی اش از مرگ باعث میشود که شدیدتر زندگی کند و کارهایی را انجام دهد که پیش از آن هرگز نکرده بود. ورونیکا به آنچه ندارد می اندیشد و زندگی خود را دوباره ارزیابی میکند. او هر روز را یک معجزه میداند. این کتاب بیان میکند که اگر انسان تعداد مسائل غیرمنتظره ای را در نظر بگیرد که ممکن است در هر ثانیه از هستی شکننده ما
رخ دهد، براستی هر روز برای او یک معجزه خواهد بود.
زن آرمانی،زن فتّانه: بررسی تطبیقی جایگاه زن در ادبیات فارسی. آذین حسین زاده. تهران: قطره٬ 1383. 244 ص. چ اول. 2000 تومان.
مسایل زنان از موضوع های قابل توجهی است که در ایران – و جهان – نظر بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. کتاب حاضر به جایگاه و مقام زن در جامعه و به تبع آن چگونگی بازنمایی آن در ادریات کهن و امروز می پردازد.
ادبیات داستانی که در مقیاسی جهانی همواره از رنگ و بویی مردسالارانه برخوردار بوده٬ از دیرباز تا کنون تلاش کرده است تا برای پرسش های خود در مورد هویت انسان از طریق تبیین جایگاه زن پاسخی مناسب پیدا کند.
در مقدمه نسبتاً مفصل و جالب کتاب٬ نویسنده در آغاز دو صفت آرمانی و فتانه را – دو خصیصه و دو مسند هنجار – در دنیای مردانه بررسی می کند و به جایگاه زن در تمدن باستان٬ روابط اجتماعی حاکم بر آ« / ادیان مختلف و ... می پردازد.
مبحث روابط اجتماعی با نقل قولی از میشل فوکو آغاز می شود: « میشل فوکو هنگام بررسی تاریخ روابط جنسی در عهد باستان به این نکته اشاره می کند که در جامعه ای که در آن دختران در سنین بسیار کم (15 تا 18 سالگی) با مردانی که در اغلب موارد دو برابر شان سن دارند ازدواج می کنند رابطه ی میان زن و مرد به رابطه ی استاد و شاگرد و یا اگر خوش بینانه به موضوع بنگریم٬ به رابطه ی پدر و فرزند تبدیل می شود. در چنین محیطی بدیهی است که عامل اصلی تمامی تصمیم گیری ها مرد است و این نکته همیشه به سادگی آشکار نیست که آیا نظریات و ابتکارها نخست از جانب مرد صادر شده است یا زن؟».
در مباحث بعدی به هویت زنان در جامعه می پردازد که این هویت یابی یا از طریق پدر و یا شوهر به زن منتقل می شود و زن همیشه زیرمجموعه مردان خانواده است و در جامعه ما و در تمام سطوح مثلا نام خانوادگی زن پس از ازدواج فراموش می شود و زنان با عناوینی مانند « زن علی آقا بقال»٬ «مادر اکبر»٬ «خانم آقای مهندس تربتی» و یا «خانم دکتر احمدی» خوانده می شوند.
بحث هویت زن در ادبیات کهن نیز از مطالب بسیار جالب این مقدمه است: در داستان سمک عیار خورشید شاه به خاطر عشق ماه پری وارد نبرد با دشمنان می شود اما تمام این جنگ و گریزها به منظور تامین منافع خورشید شاه – مرد داستان – است.
رودابه در شاهنامه زنی مستقل و متکی به نفس و با اراده است که با هدف تجسم بخشیدن به خواسته های دل٬ موقعیت اشرافی خود را زیر پا می گذارد و به منظور وصال یار سر در پی زال می گذارد اما با کمی دقت درمی یابیم که اینها مقدمه ای است برای حیات بخشیدن به شخصیت اصلی داستان شاهنامه یعنی رستم.
در بحث دین نیز به این موضوع می پردازد. مریم زنی است بسیار با شهامت و با تقوا اما نقش عمده او در وهله ی اول حیات بخشیدن به مسیح (ع) است و تمام ارج و قرب مریم مقدس مدیون نقشی است که به عنوان مادر مسیح دارد.
و یا آنچه از آسیه زنی استثنایی در تاریخ ادیان می سازد٬ نقش مهمی است که او در نجات موسی (ع) و پرورش او برعهده داشته است .... .
در حالی که براساس آمارهای رسمی مقامات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 82 بیش از 40 هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شده است ؛ اما نسبت آثار وارداتی و ترجمه ای نسبت به کتابهای صادراتی حجم اندکی را شامل می شود. تولید نزدیک به همین میزان کتاب در سال 83 و ظرفیت های فراوان نشر کتاب در ایران از یک سو و جاذبه های قابل مطالعه برای محققان و صاحب نظران جهانی در حوزه ایران چنانچه در قوانین جمهوری اسلامی ایران جایگاه درخوری بیابند ، می توانند جایگاه کتاب ایران را در جهان کنونی ارتقا بخشند. در حال حاضر و به گفته مسوولان بخش بین الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بیشترین صادرات کتاب ایران به کشورهای عربی و تا حدودی به کشورهای افغانستان و آسیای میانه صورت می گیرد که این میزان با توجه به پیوندها و اشتراکات فرهنگی می تواند افزایش چشمگیری بیابد. رغبت نداشتن ناشران ایرانی و ترس از بازار یک طرفه نشر بین الملل ، باعث شده است میزان مبادله کتاب ایران در منطقه خاورمیانه به حضور چند ناشر خصوصی خلاصه شود که با سرمایه های شخصی خطر را به جان می خرند و به بازار معامله کتاب جهان پای می گذارند. دایره نسبتا محدود زبان اسپانیولی و صادرات گسترده کتاب این کشور نشان می دهد که غنای فرهنگی و پشتوانه های فراوان علمی ، فرهنگی و هنری ایران می تواند کشور ما را نه درحد کشور اسپانیا ارتقا دهد ، بلکه در جایگاهی شایسته و در خور فرهنگ جهانی جای دهد.
نمایشگاه و کنگره بین المللی موسسات ، انجمن های اطلاع رسانی و کتابخانه های جهان با شرکت بیش از 4 هزار متخصص کتابداری و اطلاع رسانی در سراسر جهان از 24 تا 28 مرداد در «اسلو»ی نروژ برگزار می شود.
براساس اطلاعیه های رسمی منتشره شده از سوی این اتحادیه ، کتابخانه ها: یک سفر اکتشافی ، موضوعی است که هفتاد و یکمین کنگره انجمن های اطلاع رسانی و کتابخانه های جهان (W.L.I.C) به آن می پردازد. این اتحادیه از تمام متخصصان و فعالان در عرصه اطلاع رسانی و کتابداری برای شرکت در این کنگره دعوت کرده است.
در حاشیه این کنگره که با شرکت 4 هزار نماینده از سراسر جهان برگزار می شود ، نمایشگاه بین المللی کتاب نیز از 14 تا 18 آگوست ، برپا می شود. فدراسیون بین المللی انجمن ها و موسسات کتابخانه ای ایفلا (I.F.L.A) یک انجمن غیردولتی است که با هدف ایجاد شرایط مناسب برای پیشبرد تفاهم مشترک میان کشورها ، گفتگو و اجرای برنامه های مشترک تحقیقاتی در زمینه کتابداری و علوم وابسته به اطلاع رسانی تشکیل شده است.
سازمان ملل از صادرات کتاب جهان منتشر کرده است ، کشور اسپانیا از سال 1999 با افزایش میزان صادرات از فرانسه پیشی گرفته و فرانسه را به مقام پنجم صادرات کتاب جهان رانده است. بزرگترین واردکننده کتاب از اسپانیا هم مکزیک اعلام شده است. درباره وضعیت سازمان ملل متحد ، کشورهای انگلیس ، امریکا ، آلمان و اسپانیا را به عنوان 4 کشور نخست صادرات کتاب جهان معرفی کرد. در آماری که صادرات کتاب در ایران هم گفته شده که: رغبت نداشتن ناشران ایرانی و ترس از بازار یک طرفه نشر بین الملل ، باعث شده است میزان مبادله کتاب ایران در منطقه خاورمیانه به حضور چند ناشر خصوصی خلاصه شود که با سرمایه های شخصی خطر را به جان می خرند و به بازار معامله کتاب جهان پای می گذارند. جام جم
هفتاد کتاب در یک کتاب
دکتر کاظم علمداری
نام کتاب: گذرگاه اندیشه و قلم
نویسنده: غفور میرزائی
ناشر: شرکت کتاب (لوسآنجلس)
تعداد صفحات: ٣٩٥ برگ
“کتاب گذرگاه اندیشه و قلم” در ٣٩٥ برگ با چاپی نفیس توسط شرکت کتاب در لوس آنجلس اخیرا (١٣٨٤) منتشر گردید. غفور میرزائی نویسنده کتاب، مجموعهای از هفتاد و دو کتابی که در سالهای اخیر انتشار یافته است را در یک مجموعه به علاقه مندان مسایل اجتماعی، تاریخی، سیاسی، فرهنگی، دینی، ادبی و خاطرات شخصیتهای سیاسی ایران ارایه داده است. این کتاب را میتوان گذر گاه آشنایی با محتوای هقتاد و دو کتابی دانست که نویسنده به معرفی آنها پرداخته است. با این ابتکار، نویسنده زمینهای فراهم آورده است تا مشتاقان مطالعه اینگونه آثار و پژوهشگران با آشنایی مقدماتی با محتوای کتاب به سراغ اصل نوشته بروند. راهی که کار خواننده را آسان تر میکند.
شیوهای که در نقد و معرفی کتابها متداول است، در باره کتاب “گذرگاه اندیشه و قلم” عملی نیست. زیرا، معمولا هر کتاب تم واحدی را دنبال میکند که نقد وبررسی آن با پی گرفتن آنچه نویسنده، یا نویسندگان ارائه داده اند، با اشاراتی به برجستگیها و کاستیهای کتاب، دنبال میشود. این چارچوب در باره کتاب “درگذر گاه قلم و اندیشه” صادق نیست. غفور میرزایی در کتاب خود از هفتاد و دو مقوله متفاوت نوشته است که هر کدام پیامی متفاوت برای خواننده خود دارند. این امر کار نقد کتاب را دشوار تر میکند. زیرا این کار، نقد اندر نقد است. آنچه در این کتاب آمده است خود پیام کوتاه شدهای است از محتوای هفتاد و دو کتاب متفاوت.
اگرچه این مجموعه به طور عمده نقد کتابهای فارسی است، ولی نویسنده چند نقد وبررسی کتابهایی که به زبان انگیسی در باره ایران منتشر شده اند را نیز به این مجموعه افزوده است. از جمله کتاب “حکومت و جامعه در ایران” نوشته محمد علی همایون کاتوزیان، که مطالعه است در دو بخش در باره دولت وجامعه ایران از زمان قتل ناصرالدین شاه قاجار در سال ١٨٩٦ میلادی تا استقرار حکومت رضا شاه پهلوی در دهه ١٩٢٠، و همچنین تحلیلی است از قراداد ١٩١٩ و کودتای ١٩٢١در ایران. کتاب دیگر“امنیت در خاور میانه” با ویر استاری آگوستوس ریچارد نورتن، که خود مجموعه از چهارده مقاله با همکاری چهارده نویسنده ایرانی و غیرایرانی در باره مسئله امینت در منطقه خاور میانه است. کتاب “میراث استعمار” نوشته فرهنگ مهر در باره جزایر ابو موسی و تنب بزرگ و کوچک در خلیج فارس را میتوان نام برد.
کتابهای فارسی، به ترتیبی که نویسنده آنها را طی چندین سال نقد و بررسی کرده است در کتاب چاپ شده اند. به طوری که این مجموعه با نقد و معرفی کتاب خاطرات علی امینی از مجموعه تاریخ شفاهی ایران، با ویرایشگری حبیب لاجوردی آغاز، و با نقد و بررسی کتاب “مشروطه ایرانی” نوشته ماشالله آجودانی پایان مییابد. نویسنده در باره کتابها به یک اندازه ننوشته است. در حالیکه برخی از نقدها از ده برگ تجاوز میکند،برخی دیگر در حد یک یا دو صفحه اکتفا شده است. ولی خارج از کوتاهی و بلندی نقدها، معرفیها گویا و بیانگر محتوای کتابها است.
افزون بر این ویژگی، میرزایی در مواردی که نظرش با محتوای کتابهای هم خوانی ندارد، یا آنها را با فاکتهای تاریخی مغایر میداند، ضمن معرفی کتاب، به تجزیه و تحلیلهای نسبتا طولانی آن آثار پرداخته و با ارایه فاکتهای جدید، نظر نویسنده را به چالش کشیده است. از جمله میتوان به نقد نویسنده در باره دو کتاب پر سر و صدای“تولدی دیگر” نوشته شعاع الدین شفا، و“معمای هویدا” نوشته عباس میلانی اشاره کرد که غفور میرزایی بلند ترین نقدهای خود را به آنها اختصاص داده است. از میان نقدهای سیاسی که بسیار در خور توجه است، بررسی کتای “دوخاطره از زندان، در میهمانی حاجی آقا و داستان یک اعتراف” نوشته دکتر حبیب الله داوران و دکتر فرهاد بهبهانی است. کتاب مذکور شرح حالی است از چگونگی زندانی شدن نویسندگان آن که دو تن از نزدیکان مهندس بازرگان بودند در جمهوری اسلامی یه قصد پرونده سازی علیه بازرگان و نیروهای ملی و مذهبی. غفور میرزائی در این مجموعه از یک سو به بررسیهای تاریخی نوشتههای دست اول و ارزندهای چون “نامه دوستان” گرد آوری دکتر محمود افشار، به کوشش ایرج افشار میپردازد، و از دگر سوی با بررسی کتابهایی مانند “در میهمانی حاجی آقا” به عمق فاجعهها انسان ساخته و درد و رنجهایی که شکنجه گران دین باور جمهوری اسلامی برای حقظ نظام به هر قیمت به افراد وارد میکنند، سخن گفته است. بدین ترتیب میرزایی به کار خود غناعت بخشیده طیف وسیعی از علاقمندان به خواندن کتاب را راضی میکند. به عبارت دیگر خواننده به جای خواندن کتابهای طولانی میتواند از میان هفتاد و دو اثری که میرزائی آنها را بررسی کرده است نوشته مورد علاقه خود را بیابد و در مدت کوتاهی با محتوای کتاب آشنایی پیدا کند. من مطالعه این کتاب را به علاقمندان مسایل تاریخی، سیاسی و ادبی توصیه میکنم.
بی مناسبت نیست که چند جملهای نیر در باره نویسنده بیافزایم. غفور میرزایی انسانی است با استعداد چند گانه، بسیار پرانرژی و فعال. ویژگی که در کمتر افرادی یافت میشود. او نویسنده ، شاعر و نقاش است. تاریخ و ادبیات ایران را خوب میشناسد وسالیان درازی است که عضو پر کار و دائمی نشریات وزین و پر باری مانند “ره آورد” و “ پیام آشنا” است. در عین حال میرزایی تحلیل گر سیاسی مسایل ایران و جهان است. او خوب مینویسد، خوب سخنوری میکند و از نظر سیاسی انسانی مدارا گر، شریف، و مدافع پر تلاش دمکراسی است. در کنار همه اینها،او بازرگانی موفق، پر کار، خیراندیش ، سخاوتمند و خوش مشرب است. اما همه آنچه نوشتم به رشته تحصیلی او مرتبط نیست. تحصیلات دانشگاهی میرزایی در رشته کشاورزی و حوزه تخصصی او حشره شناسی و حفظ نباتات است. تا زمانی که در ایران بود، یعنی اوایل سال ١٣٥٥، پیشه اصلی او پژوهشگری در“انستیتوی بررسی آفات و بیماریهای گیاهی” و در عین حال، استاد مدعو در دانشکدههای کشاورزی اهواز و کرج بود. علی رغم موفقیت چشم گیر در کار تحصیلی و تخصصی خود، استعداد چند بعدی و علاقه مفرط اواز دوران نوجوانی به مسایل سیاسی، ادبی، تاریخی، سر انجام او را به پژوهشگری در این حوزهها کشاند. کتاب اخیر، یکی از آثار اودر این زمینههاست. پیش از این، میرزایی کتاب دیگری در زمینه تاریخ ایران و دلایل عقب ماندگی آن زیر عنوان “فردا در اسارت دیروز” به چاپ رساند. افزون بر آن، از میرزایی سه دفتر شعر و بیش از پانصد مقاله کوتاه و بلند به چاپ رسیده است.